Medard Downarowicz, znany również pod herbem Przyjaciel, a także pod ps. „Chart” oraz „Henryk”, to postać, która wywarła istotny wpływ na polską politykę w pierwszej połowie XX wieku. Urodził się 22 maja 1878 roku w Łochowie, a swoje życie zakończył 16 października 1934 roku w Warszawie.
Był aktywnym działaczem politycznym, który swoją karierę rozpoczął w 1904 roku, kiedy to dołączył do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). W 1928 roku zasiadł we władzach tej partii, co świadczy o jego znaczącym miejscu w jej strukturach.
W okresie I wojny światowej, od 1914 do 1915 roku, Downarowicz był członkiem Legionów Polskich i bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego, co potwierdza jego zaangażowanie w działania na rzecz niepodległości Polski. Był także wolnomularzem, a w 1922 roku przyczynił się do założenia Unii Narodowo-Państwowej, organizacji, która miała na celu zjednoczenie różnych nurtów politycznych.
Życiorys
Medard Downarowicz był synem Medarda Stanisława, ziemianina zaangażowanego w powstanie styczniowe, oraz Stefanii Hornowskiej, która nosiła herb Korczak. Jego młodość nie była usłana różami, gdyż wielokrotnie wydalano go z gimnazjów w Radomiu, Wilnie, Mariampolu i Lipawie. Powodem tych decyzji były jego powiązania z nielegalnymi organizacjami dążącymi do niepodległości oraz równości społecznej. W 1901 roku zdał maturę eksternistycznie w Pskowie, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej.
W 1908 roku przeniósł się do Brukseli, gdzie zajął się studiami handlowymi i technicznymi, uczęszczając na Instytut Solvaya oraz na Wydział Nauk Społecznych tamtejszego uniwersytetu. W lipcu 1914 roku uzyskał dyplom inżyniera handlowego, jednakże jego plany zawodowe pokrzyżował wybuch I wojny światowej. W latach 1903-1904 aktywnie angażował się w życie polityczne jako członek Centralnego Komitetu „Promienistych”. Jego działalność w Warszawie, która rozpoczęła się w 1904 roku, była kulminacyjna, gdyż zorganizował zbrojną manifestację na placu Grzybowskim, w której doszło do starć z policją oraz rosyjskim wojskiem, co stanowiło istotny moment w historii polskiej opozycji wobec caratu.
Swoje zaangażowanie kontynuował jako jeden z założycieli Organizacji Bojowej PPS, biorąc aktywny udział w licznych akcjach zbrojnych. Po aresztowaniu 4 października 1905 roku, Downarowicz został skazany na 6 lat katorgi, lecz zdołał uciec z Aleksandrowska pod Irkuckiem, dzięki pomocy bliskich. W sporze o kierunek rozwoju PPS opowiedział się po stronie „Starych” i Józefa Piłsudskiego, co miało wpływ na jego późniejszą karierę w Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckim.
Wielka wojna i II Rzeczpospolita
W czasie I wojny światowej wstąpił do V batalionu w I Brygadzie Legionów Polskich. W 1915 roku otrzymał zlecenie od Józefa Piłsudskiego, aby prowadzić działania polityczne i był jednym z założycieli Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie, działając w tej roli do maja 1917 roku. Zaangażował się również w pracę Polskiej Organizacji Wojskowej, ale został aresztowany przez Niemców w 1917 roku, spędzając kilka miesięcy w więzieniu. Dał się poznać jako jeden z kluczowych działaczy Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych, co doprowadziło do powołania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czołowym stanowisku.
W 1919 roku, jako delegat Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, pełniąc rolę eksperta w sprawach politycznych oraz dyplomatycznych na konferencji pokojowej. W ramach Stronnictwa Niezawisłości Narodowej pełnił urząd ministra skarbu państwa w tym rządzie. Oprócz tego był ministrem ochrony kultury i sztuk pięknych w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego.
Biorąc udział w wyborach do Sejmu Ustawodawczego, kandydował w Warszawie, lecz nie zdołał uzyskać mandatu, a jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Walcząc w 5. Armii gen. Władysława Sikorskiego, został ranny w bitwie pod Borkowem, w wyniku czego odznaczono go krzyżem Virtuti Militari. W latach 1920-1921 redagował i wydawał czasopismo „Naród”. Po nieudanych próbach w wyborach parlamentarnych w 1922 roku, prowadził aktywną działalność polityczną jako radny miejski w Warszawie z ramienia PPS do 1927 roku.
W 1928 roku został wybrany do Sejmu z listy PPS w okręgu Ciechanowskim, gdzie pracował w komisjach budżetowej oraz odbudowy kraju. W wyniku rozłamu w PPS, w październiku 1928 wraz z innymi posłami zrezygnował z członkostwa w Związku Parlamentarnym Polskich Socjalistów, dołączając do Klubu Parlamentarnego dawnej Frakcji Rewolucyjnej. Jako skarbnik Centralnej Rady Organizacyjnej przyczynił się do promowania działalności politycznej.
Pracując w latach 1931-1934 na kluczowych stanowiskach w Kasach Chorych, pełnił także funkcję wiceprzewodniczącego Związku Zawodowego Pracowników Samorządowych i Przedsiębiorstw Użyteczności Publicznej. Tuż przed swoją śmiercią, w maju 1934 roku, został komisarycznym wiceprezydentem Warszawy. Po jego zgonie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 229 przed-3-11).
W 2022 roku, z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego, Fundacja „Stare Powązki” podjęła działania na rzecz odrestaurowania grobu ministra Downarowicza w ramach projektu renowacji grobów ministrów II Rzeczypospolitej.
Życie prywatne
Medard Downarowicz miał w swojej rodzinie siostrę o imieniu Maria oraz trzech braci: Józefa, Kazimierza i Stanisława Józefa, który pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych oraz był wojewodą poleskim. Interesującym aspektem jego życia rodzinnego był również cioteczny brat, Józef Hornowski, który wyróżniał się jako anatomopatolog oraz profesor medycyny. Medard Downarowicz związał swoje życie z Marią, z domu Kobyłecka, z którą doczekał się dwóch synów: Stefana i Jerzego.
Ordery i odznaczenia
Medard Downarowicz odegrał znaczącą rolę, zyskując uznanie za swoje zasługi i odwagę, co zaowocowało przyznaniem mu licznych odznaczeń. Wśród jego osiągnięć można wymienić:
- Krzyż Niepodległości z Mieczami, otrzymany 7 lipca 1931,
- Krzyż Walecznych, przyznany czterokrotnie, pierwszy raz w 1922 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, nadany 10 listopada 1933,
- Krzyż Virtuti Militari.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Stanisław Downarowicz | Michał Janiszewski (polityk)Oceń: Medard Downarowicz